Liquids

W okresie studiów Karol Szafran interesował się twórczością figuratywną. W prezentowanych na wystawie kilku pracach z cyklu Crosspurposes (2016-2018) posługuje się już językiem abstrakcji, choć powstające miękkie formy wzbudzają skojarzenia przedmiotowe. Są żywe i spontaniczne, tworzą powtarzalne symetrie i układy, które Szafran wykorzystuje w kolejnych pracach cyklu. Za każdym razem wprowadza jednak innowacje; zmienia kolor i fakturę tła, kontrastuje elementy przejrzyste i kryjące. Trudno nie dostrzec w tych wariacjach na jeden temat elementu ludycznego, potrzeby ruchu i zabawy, choć to gra zdyscyplinowana mająca dla artysty, jak można sądzić, także charakter edukacyjny.

W cyklu Liquid Minds (2017-18), z którego pochodzi praca Where the End Starts, nadal przeważają formy abstrakcyjne, tym razem bardziej szablonowe, zwarte i dynamiczne, zderzające lub przenikające się. Artysta w większym stopniu otwiera się na konfrontację i wyrazisty spektakl, niż na przekaz metaforyczny obecny w Crosspurposes. Docenia zarówno walory designerskiego wykroju, jak i naturalność miękkich, rozlewających się form. Opracowując kompozycję "do spadu" likwiduje podział na pierwszy plan i tło. Chętnie wykorzystuje niezadrukowaną biel papieru, kontrastując ją kolorem. " Bazuję na problemach teorii koloru i zasadach percepcji" - określa swoje pryncypia. Nakładające się kształty w żywych podkreślających swą autonomię barwach stają się polem starcia żywiołów płynnych i bardziej konkretnych. To ważny akt formotwórczy, wizualnie rozrzutny, witalny i pełen entuzjazmu, w którym nieokreślona materia zyskuje tożsamość, a abstrakcja przybiera kształty quasi-figuratywne.

Cykl Fission ( 2018 ) jest już prezentacją wyrazistego obiektu o silnej podmiotowości. " W swoich działaniach staram się znaleźć idealny kompromis pomiędzy tym, co nowoczesne, a tym, co klasyczne" - wyznaje artysta, a my w obłych i miękkich kształtach, wgłębieniach i wybrzuszeniach dostrzegamy tradycje surrealizmu; malarskich i rzeźbiarskich form Hansa Arpa. Dynamika i energia Fission jest jednak odmiennej natury. Przedstawienie z trudem mieści się w kadrze kompozycji, zdaje się wychodzić w przestrzeń. Fisson oznacza proces rozpadu lub stan rozszczepienia. Rzeczywiście, energiom tym poddawany jest obiekt, a jego dekompozycja, w miarę postępowania cyklu, to przemieszczanie płasko kładzionych pasm kolorów: brązo-oranżu, czerni, błękitu i rozluźnianie zwartego kształtu, którego krawędzie stają się ostre, a forma coraz bardziej trójwymiarowa. Stan "rozwarstwienia" bynajmniej nie szkodzi obiektowi, przypomina surrealny fetysz nabrzmiały treściami, których płynność i wieloznaczność zdaje się rozsadzać narzucone granice.
Tworząc cykle graficzne i posługując się językiem abstrakcji, artysta dzieli się swymi wątpliwościami i emocjami. "Poszukuję związków pomiędzy konstrukcją, a dekonstrukcją, wahań pomiędzy detalem a całością, scalaniem a rozpadem, porządkiem a chaosem".Szafran stawia rudymentarne, a zarazem i uniwersalne pytania zadawane nie od dziś i nie tylko przez artystów. Czy światem rządzą płynność, zmienność, nieokreśloność, czy sztywne reguły? Jaki jest stan skupienia otaczających nas zjawisk ? Co zawdzięczamy siłom wzrostu i grawitacji, a co kreacji człowieka? Kiedy kończy się naturalne, a zaczyna sztuczne? Szukając odpowiedzi na te pytania, artysta od chaosu zmiennych, ale i powtarzalnych, przenikających się płaskich form dochodzi do ukształtowanego obiektu, który kusi doskonałością. Czy znaczy to, że wybrał naturalną drogę prowadzącą od zwątpienia do jasno sprecyzowanej konkluzji? Fission nie przesądzają tego problemu. Proces rozszczepiania tej pozornie trwałej formy postępuje przecież nadal. Wątpliwości zdają się również potwierdzać obecne na wystawie prace z cyklu pt.Fruits ( 2017-19 ). Także i tu synteza kształtu dorodnego, opalizującego barwą owocu nie do końca jest oczywista. Uruchomiony przez artystę proces poznawczy rozwija się i nie traci dynamiki. Z niecierpliwością oczekujemy dalszych owoców tych twórczych wątpliwości.(J.F.)

Karol Szafran ukończył Wydział Grafiki ASP w Krakowie. Dyplom uzyskał w Pracowni Drzeworytu. Jest laureatem stypendium w Akademie der Bildenden Künste w Wiedniu ( 2012- 2013). Obecnie pracuje jako asystent w Pracowni Fotografii Cyfrowej nr 3 na Wydziale Grafiki w Katedrze Filmu Animowanego, Fotografii i Mediów Cyfrowych w ASP w Krakowie, tam też rozpoczął studia doktoranckie. W swym dorobku ma kilka wystaw indywidualnych, a także udział w kilkudziesięciu zbiorowych. Jest stypendystą programów "Kultura w sieci" i "Kultura odporna" (2020), a także laureatem ogólnopolskiego konkursu "Transgrafia 1.5" SMTG Kraków 2020. Zdobył wyróżnienie w konkursie na Grafikę Roku w Krakowie (2016). W roku 2017 jego prace zostały wyróżnione zakupem przez China Printmaking Museum w Guanlan i przez International Print Biennale w Erywaniu.