E natura, e cultura

[...] Po kilku latach przerwy, już w nowym tysiącleciu, artysta ponownie podejmuje pracę nad cyklem.  Architektura nadal odgrywa tu ważną rolę , choć prezentowana jest w formie bardziej  abstrakcyjnej. Rysuje płaskie, schematyczne plany świątyń, symetryczne fasady klasycystycznych budowli, kartograficzne labirynty idealnych miast.  Architektoniczne wykresy na ogół wypełniają centralną część kompozycji nałożonej na tło przetartej, jak gdyby spłowiałej pod wpływem czasu barwy; błękitu lub oranżu. Można odnieść wrażenie, że rysunek nie jest już oryginałem lecz cytatem, znaleziskiem, przywołaniem dokumentu odwołującego się do przeszłości. W innych miejscach symetrycznie dzielonych kompozycji,  płasko i frontalnie eksponowane są ważne motywy znane i powtarzane we  wcześniejszych cyklach: mężczyzna-łowca, zwierzęta osobliwe i fantastyczne, anatomiczne przekroje kręgowców, groteskowe monstra, owady i insekty, skamieliny muszli, tajemnicze emblematy.

Idei racjonalnego systemu kultury  przeciwstawia więc artysta (układ eksponatów nie pozostawia co do tego wątpliwości ) rozmaitość i nieprzewidywalność tworów natury. 

Artystę pociąga jej pierwotna witalność i biologizm, ale docenia też geniusz umysłu znajdujący  wyraz  w założeniach architektury. 

 Forma jaką nadał artysta swemu cyklowi E natura, e cultura świadczy o eksperymencie z narracją graficzną, ale zawarł w niej także ideę pozaartystyczną -  tworzenie kolekcji. Jest to kolekcja szczególna. Przypomina atmosferę  dawnych gabinetów osobliwości, owych kunst i wunderkammer, gdzie z mapą, sztychem i innymi artifcialia sąsiadowały przykłady fauny, flory, okazy geologiczne; naturalia. Zamknięte w jednej przestrzeni -  natura e cultura.  Ale to tylko  jeden z tropów pomocnych w interpretacji cyklu, nie do końca może oczywisty, bo nad prywatnymi zbiorami Andrzeja Kapusty segregowanymi według klucza „e natura, e cultura” nie unosi się atmosfera kuriozum i ekstrawagancji, których dostarczały dawne „gabinety zadziwień”  Raczej przyświeca im  duch tajemnicy i zamyślenia współczesnego artysty nad niezwykłym związkiem materii i ducha, natury ożywionej i martwej.  A także nad miejscem w tym kontekście człowieka będącego zarazem twórcą i obiektem stworzenia. Inaczej mówiąc, przynależącego do świata kultury i natury. 

Jan Fejkiel 

Wystawa: 24 XI - 7 XII